Σάββατο 20 Νοεμβρίου 2010

ΞΑΝΘΗ 1922-1930

Συνεταιριστική κίνηση

Στην επαρχία της Ξάνθης δημιουργήθηκαν προσφυγικές, συνεταιριστικές οργανώσεις με σκοπό τη δανειοδότησή τους από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Με τις οικονομικές αυτές δυνατότητες οι προσφυγικές ενώσεις πήραν στα χέρια τους ένα μέρος από το έργο της αποκατάστασης και από την ευθύνη για την οικονομική στήριξη των προσφύγων.
Αναλυτικά μέχρι το 1930 είχαν ιδρυθεί στην επαρχία της Ξάνθης χωρίς να είναι γνωστές οι αιτίες που προκαλούσαν τις παρακάτω αυξομειώσεις :

Πίνακας 14 Έτος ίδρυσης και αριθμός των συνεταιρισμών
Έτος Ιδρυθέντες Συνεταιρισμοί
1921 1
1922 0
1923 0
1924 11
1925 2
1926 5
1927 8
1928 5
1929 1
1930 1

Συγκεκριμένα ως το 1932 λειτουργούσε στην Ξάνθη σύλλογος Καπνοπαραγωγών Ξάνθης και περιφερείας, ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Ξάνθης και περιφερείας, στην οποία ανήκαν σχεδόν οι μισές συνεταιριστικές οργανώσεις της υπαίθρου, οι γεωργικοί συνεταιρισμοί «Ανύψωσις» και «Αλληλοβοήθεια» και η ένωση συνεταιριστικών υπαλλήλων.
Η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών («Γεωργική Συνεταιριστική Τράπεζα Ξάνθης») είχε δημιουργηθεί το 1926 και αριθμούσε 45 συνεταιρισμούς εγγεγραμμένους σ’ αυτήν. Ωστόσο δε φαίνεται να λειτουργούσε σωστά, τουλάχιστον όπως κατέγραψε ο Φώτης Αλτσιτζόγλου, ο οποίος είχε σταλεί – τρόπον τινά – στην περιοχή ως εκπρόσωπος της Αγροτικής Τράπεζας. Οι επιθυμίες των προσφύγων για την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής τους δεν συνέπιπταν με τις επιθυμίες των διαφόρων κυβερνήσεων για την αναβάθμιση της ποιότητας των εξαγόμενων προϊόντων – συμπεριλαμβανομένου και του καπνού – και της εν τέλει απαλλαγής τους από την υποχρέωση της έμμεσης ή άμεσης χρηματοδότησης των προσφύγων ιδιαίτερα αλλά και των αγροτών γενικότερα:

Το δάνειον εζητείτο και ελαμβάνετο από των καπνοκαλλιεργητών όχι διότι το εισόδημά του δεν ήτο αρκετόν δια να του εξασφαλίση μιαν ανθρώπινην ζωήν είτε να του εξασφαλίση τα μέσα της καλλιεργείας…όχι για να το ρίξη εις έργα βελτιώσεως, αλλά δια να εξυπηρετήση κατά το πλείστον νοσηράς αντιοικονομικάς και αντιπαραγωγικάς εκδηλώσεις του…Καμμία και από κανέν μέρος δεν εξεδηλούτο αντίδρασις εις το αντιοικονομικόν αυτό πνεύμα της υπαίθρου…Αντιθέτως μάλιστα δυνάμεθα να είπωμεν ότι το πνεύμα αυτό υπεθάλπετο και υπεβοηθείτο απ’ όλα τα μέρη…Εις εποχήν τοιαύτης πιστωτικής αναρχίας ενεφανίσθη ο θεσμός του συνεταιρισμού εις την περιφέρειαν Ξάνθης…Λογιστικαί αταξίαι, διαχειριστικαί ανωμαλίαι και διοικητικαί τοιαύται ήσαν τα εκ των ων ουκ άνευ δι’ όλους τους συνεταιρισμούς…Εις τοιαύτην αθλίαν όντως κατάστασιν ευρίσκοντο οι συνεταιρισμοί κατά το έτος 1928, ότε το πρώτον εξεδηλώθη η καπνική κρίσις εν τη περιφερεία Ξάνθης…

Παρ’ όλ’ αυτά, η προσπάθεια των αρμοδίων υπηρεσιών του υπουργείου Γεωργίας, που προσπαθούσαν να εμφυσήσουν στους πρόσφυγες της Δ. Θράκης το συνεταιριστικό πνεύμα, δεν μπορεί να θεωρηθεί αποτυχημένη. Οι επόπτες και οι επιθεωρητές των Συνεταιρισμών, σίγουρα δεν κατόρθωσαν να επιτελέσουν το έργο τους με άψογο τρόπο, ωστόσο, εξασφάλισαν στις τράπεζες που δανειοδοτούσαν τους πρόσφυγες κάποια σιγουριά για την εξόφληση των παρεχόμενων δανείων, μέσω της δημιουργία συνεταιρισμών:

…Ως άλλοι ιεραπόστολοι, προπαγανδίσαντες, κυρήξαντες και παραδειγματίσαντες τους πρόσφυγας, κατώρθωσαν να ιδρύσουν μέχρι του Νοεμβρίου 1925 (εις διάστημα δηλαδή ενός και ημίσεος έτους) περί τους 200 Γεωργικούς Προσφυγικούς Συνεταιρισμούς. Και είναι μεν αληθές ότι ούτοι δεν έφθαν ακόμη εις το ύψος της αποστολής των, λόγω των εξαιρετικών ενταύθα συνθηκών, όμως κατώρθωσαν δια των διανείων των (έλαβον περί τα 12 εκατομμύρια δραχμών) να επουλώσωσι τας πρώτας αυτών ανάγκας, να αγοράσωσι ζώα κλπ., να παράγωσι προϊόντα και να αποδώσωσι ταύτα εις τας Τράπεζας, ετοίμους να χορηγήσωσι νέα τοιαύτα και μεγαλύτερα…

Έτσι, αρχικά με ένα ποσό 3.516.832 δρχ., αγοράστηκαν αγροτικές μηχανές, χημικά λιπάσματα, ζώα, άλογα κ.ά. Έπειτα, δημιουργήθηκαν φυτώρια και αμπέλια και προωθήθηκε σημαντικά η βιοτεχνία, η οινοποιία και η μεταξουργία. Συγκεκριμένα για σπόρους και αμπελοφυτείες παραχωρήθηκαν τα εξής δάνεια :

Πίνακας 15 Δάνεια για σπόρους και αμπελοφυτείες
Δάνεια Αξία (δρχ.)
Σπόρους 1.259.850
Αμπελοφυτείες 147.970
Γενικό σύνολο 9.333.519

Μία από τις δραστηριότητες που παρατηρήθηκε, ήδη από το 1928, ήταν ότι οι συνεργατικές προσφυγικές ενώσεις των επαρχιών, που παρήγαγαν καπνό, συνεργάστηκαν για κοινή αποθήκευση, επεξεργασία και πώληση των καπνών. Ενωμένες κατάφεραν να ξεπεράσουν τις δυσκολίες, που προέκυπταν εξαιτίας των εμπορικών εταιρειών, οι οποίες προσπαθούσαν να μονοπωλήσουν τον καπνό της Ξάνθης σε μια τιμή κατώτερη των 60 δρχ. την οκά. Εικοσιδύο (22) ενώσεις προσφύγων στην περιοχή Ξάνθης – Σταυρούπολης είχαν αποθηκεύσει 260.000 οκάδες καπνού, η τιμή των οποίων κυμαινόταν μεταξύ 128 και 145 δρχ .
Αυτά τα προβλήματα ήταν πιθανότατα συχνά, γι’ αυτό άλλωστε και οι παρεμβάσεις της Διεύθυνσης Εποικισμού Θράκης, σε συνεργασία με το Υπουργείο Γεωργίας δεν ήταν λίγες. Φρόντιζε για τη συγκέντρωση του καπνού όλης της Θράκης στην Ξάνθη, με προοπτική να πουληθεί από τις προσφυγικές συνεταιριστικές ενώσεις. Το αποτέλεσμα ήταν να προλάβει την πτώση των τιμών που επεδίωκαν οι καπνέμποροι, και να επιτρέψει στους συνεταιρισμένους παραγωγούς να υποστηρίξουν καλύτερα το προϊόν τους .

Δεν υπάρχουν σχόλια: