Περί εξετάσεων ο λόγος

Από καιρό συζητούσαμε οι εκπαιδευτικοί των φροντιστηρίων για την ημερομηνία έναρξης των Πανελληνίων. Φήμες ακούγονταν πολλές, που κάλυπταν σχεδόν όλο τον Μάιο. Ενισχύθηκαν από τις δηλώσεις των στελεχών του υπουργείου («μετά τις 16»), οι οποίες αυτοδιαψέστηκαν (12/5).
Βασικότερη συνέπεια είναι το γεγονός ότι το σχολικό έτος είναι πιο μικρό από ποτέ. Θεωρούσαμε πολύ μικρό το περσινό σχολικό έτος που ολοκληρώθηκε στις 12/5/2010. Το ακόμα μεγαλύτερο «ψαλίδισμα» συνεπάγεται τη μείωση του χρόνου διδασκαλίας και επαναλήψεων και ενίσχυση του άγχους και της ανασφάλειας των υποψηφίων. Εκτός τούτου το χρονοδιάγραμμα εξετάσεων είναι τόσο σφιχτό, που και οι πανελλήνιες θα ολοκληρωθούν σε 11 ημέρες για τους περισσότερους και οι εξετάσεις των ειδικών μαθημάτων τοποθετήθηκαν ασφυκτικά νωρίς (11/6). Πιθανολογώ ότι και τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν, επίσης, νωρίς και προβλέπω την κατάθεση των μηχανογραφικών το αργότερο την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου.
Φανερώνεται, δηλαδή, μία διάθεση περικοπής πόρων από παντού και αυτό δε θα το θεωρούσα αναγκαστικά αρνητικό, αν συνοδευόταν και από μία άλλη ιδεολογία. Για να γίνω πιο σαφής, γιατί δεν ανακοινώθηκε, όπως άλλωστε συνέβαινε κάθε χρονιά, ο αριθμός των εισακτέων; Είναι μυστικός; Ή μήπως το πολιτικό κόστος είναι μεγαλύτερο από το κοινωνικό; Μήπως προβλέπεται δραματική μείωση των εισακτέων και δεν είναι η καταλληλότερη ώρα για τέτοιου είδους ανακοινώσεις; Ή μήπως παλαιότερες κυβερνήσεις και των δύο μεγάλων κομμάτων δεν κόπτονταν ότι άνοιξαν τα πανεπιστήμια στο λαό, όταν και τότε τα πανεπιστημιακά και τεχνολογικά ιδρύματα ασφυκτιούσαν και, βέβαια, διαμαρτύρονταν για τον υπερδιπλάσιο αριθμό φοιτητών; Τώρα τι έγινε; Ο λαός μορφώθηκε;
Όσον αφορά τις αλλαγές στο λύκειο και το εξεταστικό δεν μπορώ να έχω ολοκληρωμένη γνώμη για κάτι που δεν έχει δημοσιευτεί στην εφημερίδα της κυβερνήσεως. Ωστόσο, προς τη θετική κατεύθυνση κινείται η αλλαγή που σχετίζεται με την ύλη. Άλλο να εξετάζεται κανείς σε θέματα και άλλο να έχει συγκεκριμένες σελίδες για αυτά. Δεκτό είναι, δηλαδή, το γεγονός ότι τα παιδιά θα ξεφύγουν από την αποστήθιση και αναγκαστικά αυτός που θα επιθυμεί να εισαχθεί στο πανεπιστήμιο θα πρέπει να ασχολείται πολυπρισματικά, από πολλές πηγές ενημέρωσης.
Ερωτηματικά όμως αφήνουν κάποιες ασάφειες. Συγκεκριμένα, εφόσον θα μετράει ο βαθμός της Β΄ Λυκείου, ποιοι θα αποφασίζουν γι’ αυτόν; Οι καθηγητές του σχολείου; Αν ισχύσει τελικά αυτό, θα έχουμε να κάνουμε με μία τεράστια διεύρυνση της επονομαζόμενης παραπαιδείας από τους σχολικούς καθηγητές. Την ονομάζω δε παραπαιδεία, γιατί αν μη τι άλλο τα φροντιστήρια ελέγχονται και φορολογούνται για τις υπηρεσίες που προσφέρουν. Φρονώ, επομένως, ότι, επειδή ακριβώς είναι ανεξέλεγκτοι, πρέπει αφενός να τους δοθεί το δικαίωμα άσκησης και ελεύθερου επαγγέλματος και, βέβαια, φορολόγησής του και, αφετέρου, να τους αφαιρεθεί το δικαίωμα βαθμολόγησης εργασιών που σχετίζονται με υποψήφιους (ουσιαστικά από τη β΄ λυκείου) με τους οποίους έρχονται σε καθημερινή επαφή. Διότι σε αυτήν την περίπτωση ένα μέρος της διαφάνειας των εξετάσεων χάνεται.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η επιλογή τμήματος μετά το πρώτο πανεπιστημιακό έτος. Ποιος διασφαλίζει το αδιάβλητο της διαδικασίας και με ποια ακριβώς κριτήρια; Είναι δύο βασικά ερωτήματα στα οποία «θα» δοθεί απάντηση.
Κλείνοντας, θέλω να σημειώσω και τούτο. Ποτέ η παιδεία, η εκπαίδευση ή όπως αλλιώς ονομάζεται δε χρησιμοποιήθηκε για ανθρωπιστικούς σκοπούς, ήτοι την παραγωγή πολιτών με ανθρωπιστική καλλιέργεια, με δημοκρατική συνείδηση, με κριτική σκέψη κλπ. Αυτά εξυπηρετούν τους λαϊκιστικούς σκοπούς της εκάστοτε εξουσίας. Σκοποί της είναι ουσιαστικά η παραγωγή στελεχών και η διατήρηση της κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Τίποτε άλλο! Γι’ αυτό εναπόκειται στη διάθεση του νέου αν τελικά μέσα από αυτή τη διαδικασία «εργαλειοποίησής» του θα γίνει και Άνθρωπος.