Ουφ...τελείωσαν!

Ολοκληρώνονται και οι φετινές (2013) Πανελλήνιες εξετάσεις. Μαθητές και γονείς ανακουφισμένοι – με εξαίρεση βέβαια τους υποψήφιους του ΑΟΘ και των ειδικών μαθημάτων – αναμένουν πλέον τις βαθμολογίες. Στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή πολλοί συνάδελφοι και μη βρίσκουν την ευκαιρία να εκφράσουν τις απόψεις τους για το σύστημα των πανελληνίων. Συνήθως κατηγορούν το σύστημα, λιγοστοί το υποστηρίζουν, οι περισσότεροι σιωπούν.

Πρακτικά, όμως, δεν είναι τίποτε άλλο από ένα εργαλείο. Και, φυσικά, εξαρτάται από την οπτική γωνία του καθενός η άποψή του όχι μόνο για το συγκεκριμένο θέμα, αλλά για όλα τα θέματα (μεγάλο ζήτημα η οπτική γωνία).

Πιο συγκεκριμένα οι εξετάσεις αυτές θεωρούνται παιδαγωγικά άθλιες. Τα παιδιά εξαντλούνται σωματικά και ψυχολογικά εξαιτίας αυτού του αγχωτικού μαραθωνίου. Απ’ την άλλη να θυμηθούμε ότι το άγχος είναι κάτι φυσιολογικό στη ζωή μας, ότι αποτελεί στοιχείο όλων των ηλικιών και ότι μας βοηθάει να γινόμαστε καλύτεροι. Επίσης, και μόνο η χρήση του όρου «μαραθώνιος» καταδεικνύει την οπτική γωνία του γράφοντος. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ολόκληρη η ζωή μας είναι μαραθώνιος, ωστόσο ένας άλλος θα τη χαρακτήριζε με τις λέξεις αγάπη, ζωντάνια, δημιουργικότητα, οικογένεια κλπ. Πάντοτε οι εκπεφρασμένες απόψεις καταδεικνύουν την οπτική γωνία, αλλά έχουμε φτάσει στο σημείο που η μελέτη ταυτίζεται με πράξη που επισείει ποινή. Άλλωστε ποιος από τους μεγάλους φιλοσόφους, φιλολόγους, μαθηματικούς, φυσικούς κλπ. διάβασε, μελέτησε, ερεύνησε για να μάθει τον κόσμο σ’ αυτήν την ηλικία;

Άλλο ένα επιχείρημα αφορά την κρισιμότητα των Πανελληνίων. Σύμφωνα με αυτές τις απόψεις οι σπουδές ταυτίζονται με ένα επάγγελμα και το επάγγελμα, ένα δηλαδή επάγγελμα, θεωρείται ότι θα μας ακολουθεί μια ζωή. Τι δεν έχει, όμως, γραφεί για την ταχύτατη αλλαγή των δεδομένων, της τεχνολογίας και γενικότερα της ανάγκης για προσαρμογή; Ακόμα και στις εξετάσεις (βλ. Β1 πανελληνίων 2010) προπαγανδίστηκε το αντίθετο. Και επειδή αδυνατώ να προβλέψω το μέλλον, στις περισσότερες περιπτώσεις τα γενικά πτυχία είναι αυτά που προτείνονται. Μετά από αυτά καθένας ας πάρει το δρόμο του διαλέγοντας ειδικότητα, μεταπτυχιακό, εξ αποστάσεως εκπαιδευτικό πρόγραμμα κλπ. Όσον αφορά την ταύτιση της ζωής με ένα επάγγελμα αυτό ισχύει μόνο για τους καρεκλοκένταυρους που μας οδήγησαν σε αυτήν την κατάσταση. Αυτοί από τη μία με τους γνωστούς τρόπους της διαφθοράς και της διαπλοκής κατέχουν 2-3 θέσεις ο καθένας, ενώ από την άλλη έχουν το θράσος να υποστηρίζουν τη μελλοντική αναγκαιότητα επαγγελματικής προσαρμοστικότητας.

Τέλος, το σύστημα των Πανελληνίων σχετίζεται και με οικονομικά ζητήματα. Οι υποψήφιοι καλούνται να «καταναλώσουν» εκπαιδευτικά προγράμματα, ιδιαίτερα και φροντιστηριακά μαθήματα. Το κόστος θεωρείται και σε πολλές περιπτώσεις είναι δυσβάστακτο, ενώ παράλληλα κατηγορείται και το σχολείο για τις ελλείψεις του. Όμως τι δεν πωλείται στα πλαίσια της ελεύθερης οικονομίας; Γιατί εκπαιδευτικά προγράμματα – σ’ αυτά πάντα τα οικονομικά πλαίσια – δεν πρέπει να πωλούνται; Μήπως τα ιδιωτικά κολέγια και πανεπιστήμια στο εσωτερικό και εξωτερικό δεν προβάλλουν τα προγράμματά τους ως προϊόν; Σε κάθε περίπτωση ισχύει ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης.

Κλείνοντας, το ζήτημα της εισαγωγής στην ανώτερη εκπαίδευση είναι διαχρονικό. Όμως αν είναι κάτι που επιθυμούσαν να μας μάθουν οι παλαιότεροι (οικογένεια, καθηγητές όλων των βαθμίδων) ήταν η αγάπη για τα βιβλία. Πιο γενικά η αγάπη για το διάβασμα, η αγάπη, επομένως, για τον εαυτό μας και την αυτοβελτίωσή μας.